تاریخ سند: 15 فروردین 1347
موضوع : تحریکات عناصر مخالف در خارج از کشور به مناسبت برگزاری کنفرانس حقوق بشر در تهران پیرو : گزارش مورخ 9/12/46
متن سند:
از : 312
به : عرض میرسد شماره : 11155 /312
پس از آن که در جلسه مورخ دوم اسفند با شرکت عده ای از دانشجویان به هر
یک، جهت جمع آوری مدارک مأموریتهائی داده شد لطفعلی خنجی و سه نفر
دیگر از افراد چندان فعالیت و حرارتی به خرج ندادند و فقط منوچهر کلانتری
چند بار با سازمان عفو بین المللی تماس گرفته و اطلاعاتی درباره آخرین
وضعیت زندانیان در ایران جمع آوری نموده است و حسن ماسالی دبیر
کنفدراسیون محصلین ایرانی در خارج از کشور هم تاکنون پاسخی نداده و
رویهمرفته کار به ترتیبی که انتظار می رفت پیشرفت نکرده است.
توضیح منبع ـ منوچهر کلانتری چند ماهی است از ایران به انگلستان آمده و در
اینجا با یک دختر استرالیائی ازدواج کرده و همسرش در فعالیتهای سیاسی به او
کمک می کند.
ضمنا پسر سناتور متین دفتری هم در انگلستان است و عقایدی
شبیه به کلانتری دارد و با او همکاری می نماید.
کلانتری گویا چهار یا پنج سال
قبل از دانشکده حقوق تهران فارغ التحصیل شده و تصور می رود رابط بین
تشکیلات موجود جبهه ملی باشد زیرا اطلاعات دقیق از آخرین تحولات در
ایران و سایر کشورها دارد و اخیرا هم مضمون و مطالب اعلامیه گروه حزبی و
سایر زندانیان را او فراهم آورده بود.
ملاحظات 312 ـ قبلاً طی گزارشی بعرض رسید که مخالفین دولت پس از اطلاع
از مسئله تشکیل کنفرانس حقوق بشر در تهران به تلاش پرداخته اند تا اطلاعات
جامعی از وضع زندانیان سیاسی و محاکمات آنان از بعد از قیام ملی 28 امرداد1
سال 32 تا به حال جمع آوری و در اختیار سازمان عفو بین المللی قرار دهند و
سازمان مزبور این اطلاعات را در جزوه ای منتشر و در اختیار نمایندگان شرکت
کننده در کنفرانس بگذارد و برخی نمایندگان کشورهائی که با ایران روابط خوبی
ندارند در کنفرانس مزبور جنجالی به راه اندازند.
به طوری که منبع به شرح معروض بالا گزارش نموده در این کار آن طوری که
انتظار داشته اند تلاش نشده و احتمالاً عدم تحرک مزبور ناشی از به تعویق افتادن
تاریخ کنفرانس بوده که قبلاً بنا بود در اسفند ماه 46 برگزار شود ولی تاریخ آن به
اواخر اردیبهشت 47 موکول شد.
ضمنا بعرض می رساند که منوچهر کلانتری از گردانندگان شبکه کمونیستی است
که اخیرا کشف شده و بیژن جزئی و عده ای دیگر آن را اداره می کرده اند و پس از
وصول این اطلاع که نامبرده به لندن رفته مراتب جهت مراقبت از اعمال او به منبع
توجه داده شده است.
در پرونده کلاسه 156027 ضمیمه و بایگانی گردد.
19 /1 /47
توضیحات سند:
1ـ کودتای 28 مرداد 1332 :
نهضت ملی شدن نفت ایران
ضربه بزرگی بر منافع دول
استعمارگر، به ویژه انگلستان
وارد کرد.
با برنامه ریزی مشترک آمریکا و
انگلیس کودتای 28 مرداد با
موفقیت اجرا شد و سرآغاز
دیکتاتوری 25 ساله محمدرضا
گردید.
انگلیسها موفق شدند موافقت
آمریکا را با سقوط مصدق جلب
کنند و نقش اصلی با انگلیسها
بود.
سپهبد فضل اللّه زاهدی مأمور
انگلیسیها بود و سرلشکر بود و
سرلشکر حسن اخوی طراح
کودتا و مغز متفکر سرلشکر ارفع
بود.
کرمیت روزولت (مقام سازمان
سیا) برای حسن اجرای کودتا به
تهران سفر کرد.
در روز 24 مرداد 1332 هجری
شمسی محمدرضا یکی حکم
عزل مصدق از نخست وزیری و
دیگر انتصاب زاهدی به
نخست وزیری را صادر می کند،
اما دکتر مصدق این حکم را
نمی پذیرد و متوجه کودتا
می شود.
و کودتاگران شکست
می خورند و خلع سلاح
می گردند و شاه به نوشهر رفته
بود و به بغداد پرواز می کند و از
آنجا به ایتالیا می رود و
کودتاگران ناکام می مانند.
اما کودتای 28 مرداد
طرح ریزی می شود که براساس
آن جمعیتی در خیابانها
راهپیمایی می کنند و نیروهای
کودتا به منزل مصدق می روند و
سرهنگی به نام رحیمی ساختمان
خانه دکتر مصدق را به توپ
می بندد.
اما مصدق موفق به
فرار می شود.
زاهدی زمام امور را در دست
گرفت و محمدرضا به کشور
بازگشت و حکومت سرکوب را
در کشور حاکم کرد (در ابتدای
سال 1379 وزیر خارجه آمریکا
اعتراف کرد که در کودتای 28
مرداد ایران، آمریکا نقش داشته
است.)
«ظهور و سقوط سلطنت پهلوی
ـ مؤسسه مطالعات و
پژوهشهای سیاسی»
منبع:
کتاب
چپ در ایران - حزب توده در خارج از کشور به روایت اسناد ساواک - جلد دوم صفحه 335

