حوادث و وقایع روزهای 18 و 19/8/57 در استان خراسان
حوادث و وقایع روزهای 18 و 19/8/57 در استان خراسان
متن سند:
1ـ ساعت 1230 روز 18 /8 /57 (2537 شاهنشاهی)، حدود دو هزار نفر از طبقات مختلف مردم شهر مشهد در محل دروازه طلائی مشهد اجتماع و مبادرت به انجام تظاهرات نموده اند.مامورین انتظامی برای متفرق نمودن آنان اقدام به تیراندازی هوائی نموده که نتیجتا یکنفر بنام حسین بصیری بر اثر اصابت گلوله مجروح گردیده و به بیمارستان اعزام شده است.
2ـ ساعت 1430 روز مذکور، گروهی از جوانان شهر مشهد ضمن دادن شعارهای ضد ملی، دست به اقدامات تخریبی زده و کلیه شیشه های 30 شعبه از بانکهای ملی، صادرات و سپه و فرهنگیان آن شهر را شکسته و وسایل و اسناد بانکها را در سطح خیابانها آتش زده اند.
در تظاهرات مذکور جمعا 40 نفر توسط مامورین انتظامی دستگیر شده اند.
1 3ـ روز 18 /8 /57، شخص ناشناسی با فرزندان آیات اله قمی و شیرازی تماس گرفته و پیرامون اخلالگریهای عناصر مخرب صحبت نموده و یادشدگان اظهار داشته اند که این اقدامات از جانب کمونیستها و مأمورین دولتی انجام گرفته تا برای کشتار آینده بهانه و مستمسکی داشته باشند.
2 4ـ صبح روز 19 /8 /57، حدود چهار هزار نفر از فرهنگیان، دانش آموزان، دانشجویان و سایر طبقات مردم شهر مشهد در منزل آیت اله قمی جهت استماع سخنرانی وی اجتماع نموده اند.
آیت اله قمی ضمن سخنرانی پیرامون حوادث اخیر شهر مشهد اظهار داشته : روز 18 /8 /57 مامورین دولتی بانکها را در شهر مشهد آتش زده اند و این کارها را برای بدنامی ما درست کرده اند.
با توجه باینکه وزیر دادگستری اعلام داشته که زندانیان سیاسی تا ماه بهمن آزاد میشوند، نخست وزیر فعلی اعلام نموده که هیچیک از زندانیان سیاسی آزاد نخواهند شد.
آیت اله قمی سپس اضافه نموده : تمام سخنرانیهای شاه هم بهمین ترتیب است.
امیدواریم که بهمین زودی ارتش زیر پرچم ما بیاید و اگر هم نیاید، ما بهمین زودی مسلح خواهیم شد.
مشارالیه در خاتمه گفته چنانچه روز 20 /8 /57، هوا مساعد باشد، اقدام به راه پیمائی خواهیم نمود و نماز را در صحرا بجا خواهیم آورد.
مشارالیه از جمعیت خواسته که اقدام به راه پیمایی بنمایند.
جمعیت پس از خروج از منزل او بهمین نحو عمل کرده اند که مامورین انتظامی آنانرا متفرق نموده اند.
توضیحات سند:
1ـ روزنامه خراسان که به جمع مطبوعات اعتصاب کننده نپیوسته بود نوشت که گروه هایی از مردم مشهد زیر بارش برف به طرف سازمان مرکزی دانشگاه به حرکت در آمدند تا در مراسم هفتمین روز قربانیان دانشگاه تهران شرکت کنند.این حرکت با ممانعت مأموران حکومت نظامی مواجه شد.
نزدیک ظهر در خیابان خسروی مأموران به سوی مردم آتش گشودند.
«ناگهان صدای شلیک چند گلوله در فضا پیچید و متعاقب آن فریاد لااله الااللّه از میان جمعیت بلند شد.
ناگهان مردی غرق در خون روی دست ها بلند شد.
» (ش 8541، ص 1 و 2) 2ـ «از ساعت 3 بعدازظهر حادثه ای در مشهد روی داد که از جانب افراد مشکوک تعدادی از بانک ها و سینماهای شهر را به آتش کشیده و شیشه های آن را شکستند.
برای نمونه بانک تهران واقع در خیابان خسروی بدین گونه آتش زده و به سرقت رفت که ابتدا اثاث و لوازم بانک را در روز روشن وسط خیابان آورده و سپس بانک را آتش زدند.
پلیس و مأموران حکومت نظامی هم که در اطراف روی تانک با بی اعتنایی تماشا می کردند کوچکترین دخالتی نمی کردند.
به همین دلیل مردم اعتقاد داشتند که این گونه آتش سوزی ها که هر چند گاه در گوشه و کنار شهر روی می داد از جانب عمال دولت و به منظور بد جلوه دادن مبارزات اصیل مردم ایران است.
» (انقلاب اسلامی مردم مشهد، ص 99) در همین مورد روزنامه خراسان از قول سخنگوی آیت الله شیرازی نوشت که این اقدامات کار مسلمانان واقعی نیست.
(ش 8542، ص 1)