موضوع: انجمن ادبی سخن‌سنج فردوسی1
تاریخ سند: 8 خرداد 1341
موضوع: انجمن ادبی سخن‌سنج فردوسی1
متن سند:
شماره: 1001 /312 تاریخ: 8 /3 /1341موضوع: انجمن ادبی سخن‌سنج فردوسی1
بعدازظهر روز گذشته جلسه هفتگی انجمن ادبی سخن‌سنج فردوسی دایر بوده و عده‌ای در حدود 50 نفر از جمله عادل خلعتبری2 رئیس انجمن دانشوران. دکتر تقوی. رفیع‌پور مدیر روزنامه پهلوان3. حمید حق‌پرست کارمند بانک بازرگانی. والی‌‌زاده. تفکری. عباس طوفانیان. سرهنگ بازنشسته اخگر4. دانش. شریعتمداریان. زندپور مدیر روزنامه اصلاحات ایران. گنابادی. نوش‌آذر. شیروانی (معمم). نامور. حکیم‌الشعراء و کمیلی در آن شرکت کرده‌اند. در این جلسه حکیم‌الشعراء قطعه شعری در مدح اعلیحضرت همایون شاهنشاه قرائت نموده و دکتر تقوی ضمن صحبت اظهار داشته: ما همه محروم و غارت‌شده هستیم و بایستی با کمک یکدیگر این اجتماع فاسد را نجات دهیم و در دادگستری، آن سردار ملی (منظور سپهبد کیا) را محاکمه می‌کنند و دود از سر آدم بلند می‌شود که می‌بیند وقتی این بی‌شرفها سر کار هستند، با اموال مردم چه کارها می‌کنند و حالا هم آن سردار ادعا می‌کند که سردار ملی و تاجر می‌باشد و البته ملی است، زیرا اموال ملت را ملی کرده. جلسه فوق ساعت 22 ختم گردید است.
از لحاظ موضوعی بهره‌برداری شد عین اطلاعیه جهت هرگونه اقدام مقتضی به اداره دوم ارائه شود. 12 /3 /41
توضیحات سند:
1. انجمن ادبی سخن‌سنج فردوسی، محفلی شاعرانه بود که توسط احمد نیکوهمت تأسیس شد و مدت‌ها نیز مدیریت آن را استاد علیرضا تبریزی باقرخانی به عهده داشت. استاد مشفق کاشانی نیز یکی از شرکت‌کنندگان در این انجمن بود.2. عادل خلعتبری، مدیر روزنامه اقدام بود که در سال 1303ش، با فخرعظمی ارغون، (مادر سیمین بهبهانی) که از همسر قبلی خود جدا شده بود، ازدواج کرد و در همین دوران (در آغاز سلطنت رضاشاه)، انجمن دانشوران را در شبهای جمعه به همت همسر خود، که اینک نام او به فخرعادل خلعتبری تغییر کرده و اهل شعر و شاعری بود، در منزل مسکونی خویش تشکیل داد. سعید نفیسی . ملک‌الشعراء بهار . رشید یاسمی . مریم میرهادی . ژاله اصفهانی . محمدحسین شهریار . رضازاده شفق و ابوالقاسم انجوی شیرازی، از جمله شرکت‌کنندگان در این انجمن بودند.
3. حسین رفیع‌پور، متخلص به حیران سبزواری.
4. احمد فرسیو، مشهور و متخلص به اخگر لاریجانی فرزند حاجی میرزا ابراهیم آملی معروف به ملاباشی که روحانی و کتابدار مدرسه سپهسالار بود، در سال 1267ش در تهران به دنیا آمد.
پس از اتمام تحصیلات مقدماتی، در سال 1280ش به مدرسه دارالفنون رفت و در رشته نظام تحصیل کرد. در جریان نهضت مشروطیت، به آن پیوست و در سال 1325ش، یکی از متحصنین مسجد سپهسالار بود که به مجاهدان، مشق نظامی می‌داد. پس از فتح تهران در سال 1288ش، وارد ژاندارمری شد، ولی پس از 6 ماه، از ژاندارمری بیرون آمد و به ادامه تحصیل در خارج از کشور پرداخت. در سال 1290ش، مورد توجه مورگان شوستر قرار گرفت و مجدداً وارد خدمت نظام شد و با دریافت درجات مختلف در شهرهای مختلف مأموریت یافت، که انتصاب به عنوان حاکم نظامی کازرون در سال 1294ش، یکی از این مأموریت‌ها بود. با تشکیل کمیته ملی حافظین استقلال ایران در آبان ماه سال 1294ش، در سازمان دادن به حرکت خودجوش مردم فارس برای مقابله با تجاوز انگلستان، ایفای نقش کرد. در سال 1299ش، از احمدشاه، نشان شیروخورشید گرفت. در سال 1302ش، به عنوان نماینده مردم بوشهر در دوره پنجم مجلس شورای ملی، به این مجلس آمد و به انقراض قاجاریه رأی داد. در سال 1304ش برای بار سوم به ارتش پیوست و تا سال 1313ش، ریاست نظام وظیفه غرب را به عهده گرفت. او که ضمن فعالیت‌های فرهنگی با اقدامات رضاخان از قبیل تغییر لباس موافق بود، پس از عزل رضاخان در شهریور 1320ش، به اتهام همکاری با آلمان‌ها، توسط نیروهای انگلیسی دستگیر شد و مدت 4 سال در زندان بود. پس از آزادی مجله اخگر را راه‌اندازی کرد. در سال 1326ش بازنشسته و رئیس کانون وکلای مدافع ارتش شد. در جریان نهضت ملی شدن صنعت نفت، به عنوان نماینده مردم بوشهر در دوره هفدهم مجلس شورای ملی، دوباره راهی مجلس شد و به فراکسیون نهضت ملی و طرفداری از دکتر مصدق پیوست.
در بهمن ماه سال 1332ش، چند ماه پس از کودتا، جمعیت تأمین آزادی انتخابات را راه‌اندازی نمود و به عنوان یکی از کاندیداهای نهضت مقاومت ملی برای ورود به مجلس سنا معرفی گردید. در جریان این فعالیت‌ها، دستگیر و زندانی شد و پس از آزادی، به فعالیت‌های فرهنگی مشغول شد.
وی در بهمن ماه سال 1348ش در تهران از دنیا رفت. دیوان اشعار وی مشتمل بر 3000 بیت است. از دیگر آثار اوست: اسرار خلقت به همراه مثنوی بی‌چون نامه . امثال منظوم . راهنمای قرائت قرآن . زندگی من در طول هفتاد سال تاریخ معاصر ایران . علم عروض و ....
پایگاه اینترنتی مؤسسه تاریخ معاصر ایران.