تاریخ سند: 19 دی 1343
متن سند:
از : انگلستان شماره : 853/ /315 به قرار اطلاع حمید عنایت1 دانشجوی سوسیالیست مقیم انگلستان مایل است که به ایران مراجعت کند و گویا یکی از مامورین سفارت ایران در لندن به وی گفته است که یک شغل تدریس در دانشگاه ایران برای او پیدا شده است.محمدعلی کاتوزیان نیز برای مطالعه اقتصاد در دانشگاه بیرمنگام پذیرفته شده، لیکن از لحاظ مالی در مضیقه می باشد (پدر وی اخیرا فوت کرده است) همان مقام سفارتخانه به وی گفته است که سعی خواهد کرد برای او یا از دولت ایران و یا از مقامات پهلوی کمک مالی بگیرد کاتوزیان که مدتی عضو دار و دسته ای بوده در یک مذاکره خصوصی اظهار داشته است که نمی تواند از بودجه املاک پهلوی استفاده کند.
کاتوزیان در نظر داشت که منافع سوسیالیستها را در قسمت فدراسیون انجمن دانشجویان ایرانی در بیرمنگام زنده کند.
در اواخر ماه اکتبر (اوایل آبانماه) که قسمت فدراسیون دانشجویان ایرانی در لندن و شعبات دیگر آن فعالیتی نداشت در قسمت بیرمنگام به کمک وی فعالیت تازه ای شروع شد اما در اواسط نوامبر (اوایل آذر ماه 43) از علاقه کاتوزیان به فعالیت در انجمن دانشجویان ایرانی کاسته شده بود.
کاتوزیان و عنایت و دیگر سوسیالیست ها در بریتانیا از محکومیت و زندانی شدن دو سوسیالیست ایرانی که توسط دادگاه نظامی ایران به اتهام فعالیتهای تخریبی انجام شده بود.
خشمگین شده بودند لذااین عده در اواخر آبان ماه /43 نامه ای بشرح ذیل برای تعدادی از سوسیالیستهای بریتانیا و اعضاء پارلمان فرستاده اند ه ـ صفاـ و الف ـ عاقلی زاده دو نفر از اعضاء کمیته مرکزی اتحادیه سوسیالیست ایرانیها که در شش ماه گذشته دستگیر شده بودند اخیرا با حضور روزنامه نگاران در دادگاه نظامی محاکمه شدند.
اتهام آنها اعتقاد به ایدئولوژی که مخالف قانون اساسی (آن طور که مشاور نظامی در محاکمه عرضه کرده) بود و اهانت به مقام سلطنت است می باشند.
این دو نفر در این موارد مقصر شناخته شده و به سه سال حبس محکوم گردیدند.
مشاور قاضی به غیر از موقعی که در مورد هدفهای تئوری سوسیالیزم صحبت کرد نتوانست در مورد اتهام اولی مدرکی ارائه کند.
این موضوع نشان می دهد که چنانچه قاضی در تصورات خود صحیح باشد متهمین به علت اعتقادات خود مقصر شناخته شدند نه برای رفتار خود.
در مورد اتهام دوم محاکمه شوندگان فقط برای حمله به طبقه حاکمه در اعلامیه ای که توسط اتحادیه پخش شده بود مقصر شناخته شدند.
این اعلامیه به مناسبت یادبود روز سالگرد بلوای خونین 15 خرداد 1342 که در آن در حدود /5000 نفر افراد غیر مسلح که در خیابان جنگ می کردند و به توپ بسته شدند بوده است.
بین این دو اتهام تناقض زیادی به چشم می خورد.
اگر ایران قرار است یک کشور مشروطه باشد که دارای پادشاهی است که ریاست کشور را به عهده دارد، که این امر را می توان به آسانی با یک نگاه اجمالی برروی قانون اساسی مندرجه در کشور فهمید.
چطور یک شخص می تواند به مقام سلطنت با حمله به طبقه حاکمه اهانت کند در صورتی که سلطنت از لحاظ قانون اساسی شامل این طبقه هست و چنانچه این کشور نباید به عنوان کشور مشروطه دموکرات نامیده شود چطور یک شخص می تواند فقط به خاطر این که در نظر دارد روش مخالف سلطنت داشته باشد (که وجود خارجی ندارد) محکوم شود.
مبارزات واقعی و واحدی که امروزه در ایران صورت می گیرد فقط در اثر خصومتهای طبقاتی نیست بلکه تقاضا برای حقوق مسلم بشری است به همین جهت است که ما به همه آنهایی که مطالعه تاریخ سالهای تاریک اروپا از ظرفیت و قدرت بعضی افراد در بی عدالتی و ظلم با خبر شده اند روی می آوریم ـ ما بدون توجه به ایده های آنها به آنها روی می آوریم.
اتحادیه سوسیالیستهای ایرانی در اروپا در پرونده دانشجویان ایرانی مقیم انگلستان بایگانی شود 22 /10 احتمال می رود که نامه مذکور احمد علی کاتوزیان تهیه کرده باشد.
توضیحات سند:
1ـ حمید عنایت ـ فرزند علی، متولد 1311: برابر سوابق موجود در ساواک، نامبرده یکی از گردانندگان اصلی کنفدراسیون دانشجویان ایرانی مقیم انگلیس بوده که در هاید پارک لندن سخنرانی های شدیدی درباره عدم آزادی در ایران نموده است.او که از اعضاء قدیمی جامعه سوسیالیستهای نهضت ملی می باشد در سال 39 در کنفدراسیون دانشجویان ایرانی در لندن ـ در سال 40 در سمت دبیر کنفدراسیون در پاریس و در سال 41 در کنگره کنفدراسیون و لوزان شرکت نموده است.
مشارالیه همچنین مدتها به عنوان همکار بخش عربی بی.
بی.
سی اشتغال داشته است.
او پس از مراجعت به ایران نیز به فعالیتهای خود ادامه داده و با طرفداران جبهه ملی و خلیل ملکی ارتباط داشته است.
همچنین از او به عنوان موسس مجله «پژوهش» و از ناشرین نشریه «نیرو» ارگان جامعه سوسیالیستها یاد شده است.
(اسناد ساواک ـ پرونده های انفرادی)