جناب آقای خوانساری1 اداره گذرنامه وزارت امورخارجه
تاریخ سند: 29 شهریور 1349
جناب آقای خوانساری1 اداره گذرنامه وزارت امورخارجه
متن سند:
شماره: 973/ت به ضمیمه سه جلد عین گذرنامه سرکار علیه بانو فریده دیبا مادر گرامی علیاحضرت شهبانوی ایران و خانم افسر صدری همسر استاندار فارس و دوشیزه عذرا صادقیان مستخدمه و همچنین دو برگ رونوشت شناسنامه و 6 قطعه عکس خانم لیادخت سام همسر استاندار اصفهان که در مسافرت سرکار علیه بانو دیبا به رباط افتخار همراهی را دارند ارسال می گردد.گذرنامه سرکار خانم پروانه قریب و خانم مهین هاشمی نژاد نیز در اداره گذرنامه وزارت امورخارجه می باشد.
خواهشمند است دستور فرمایند نسبت به کسب روادید اقدام مقتضی معمول دارند.
ضمنا جهت مزید اطلاع یادآور می گردد که لقب سرکار علیه بانو دیبا به لاتین H.
EXC می باشد که باید در جلو نام معظم لها نوشته شود.
برای بانو صدری نیز ویزای انگلستان مورد نیاز می باشد.
رئیس کل تشریفات شاهنشاهی ـ هرمز قریب مسافرت سرکار علیه بانو فریده دیبا
توضیحات سند:
1ـ پرویز خوانساری فرزند حسین در سال 1293 ش در تهران متولد شد.تحصیلات خود را تا دیپلم متوسطه ادامه داد و به زبان انگلیسی آشنایی داشت.
سمت هایی ازجمله: رئیس اداره حسابداری وزارت کشاورزی، بازرس نخست وزیری، رئیس اداره کل بازرسی و محاکمات وزارت کار و تبلیغات، معاون وزارت کار، کفیل وزارت کار، سفیر و نماینده دائم ایران در دفتر بین المللی کار در ژنو و...
را عهده دار بود.
ساواک در سند بیوگرافی او آورده است: «نامبرده در زمان تحصیل در دبیرستان صمصامیه اراک معاشرت های نابابی داشته و شایع بوده که انحرافات اخلاقی داشته است.
در زمان خدمت در وزارت کار و سازمان بیمه های اجتماعی راجع به سوء استفاده های مادی او مطالبی در افواه شایع بوده و دوستان نزدیک نامبرده دکتر اقبال، جمال امامی، سپهبد حاجی علی کیا، سید حسن تقی زاده می باشند.
در سیاست طرفدار غرب (انگلستان) و فردی شاهدوست می باشد.
» پرویز خوانساری از افرادی بود که در سالهای 1320 با انگلیسی ها رابطه داشت، و از جوانی به مشاغل عالی (معاون وزیر کار در کابینه رزم آرا) رسید و در پیری از نخبگان ساواک شد.
او فردی استثنایی از نظر هوش و زرنگی بود و تمام استعداد خود را در راه بند و بست به منظور پولسازی به کار گرفت و لذا جزء اطرافیان اشرف بود.
فردوست در خاطرات خود ماجرای اولین ملاقاتش با خوانساری را چنین بیان می کند: «وقتی وارد شدم اشرف با خوانساری تنها بود و به او گفت "ایشان را می شناسی" خوانساری که مرا ندیده بود گفت: بجا نمی آورم! همین که اشرف نام مرا برد، بلند شد و احترام بجای آورد و مرا بغل کرد.
اشرف که خیلی رک بود در حضور خوانساری به من گفت: خوانساری نوکر انگلیسی هاست! بعدها که قائم مقام ساواک بودم، روزی نصیری مرا به اتاقش خواست.
دیدم که خوانساری هم آنجاست، نصیری گفت: اگر تصویب نمایند او را سرپرست کل دانشجویان در سطح اروپا نمائیم و چون تعیین مشاغل با شماست، تائید شما لازم است! گفتم: به ایشان ارادت دارم و در هوش و ذکاوت و کاردانی و مثبت بودن ایشان تردید نیست و بهترین انتخاب است! نصیری و خوانساری هر دو خیلی تشکر کردند و بدین ترتیب پرویز خوانساری از طرف ساواک مسؤول امور دانشجویان در اروپا شد.
زمانی که اردشیر زاهدی در کابینه هویدا وزیر خارجه شد، به کمک اشرف، خوانساری جانشین او شد و در واقع وزارت خارجه را او اداره می کرد نه زاهدی.
ر.ک : اسناد ساواک، پرونده های انفرادی.
ـ ظهور و سقوط پهلوی، جلد یک، مؤسسه مطالعات و پژوهشهای سیاسی، نشر اطلاعات، ص 471 و 472.