درباره: تظاهرات در سمنان
تاریخ سند: 5 آذر 1357
درباره: تظاهرات در سمنان
متن سند:
شماره: 6326 /14ﻫ تاریخ:5 /9 /1357از: سازمان اطلاعات و امنیت سمنان
به: مدیریت کل اداره سوم 312
درباره: تظاهرات در سمنان
ساعت 15 روز جاری مجلس ختمی به مناسبت کشته‌شدگان اخیر در مشهد1، در مسجد جامع سمنان برگزار، ابتدا شیخ محمد باقر عبدوست و سپس شیخ علی‌اکبر ادب، آنگاه شیخ تقی نصیری و بعد سیدمحمد شاه چراغی و سر انجام شیخ محمدعلی عالمی ضمن سخنرانی‌‌های خلاف و تحریک‌آمیز، اهانت‌هائی نسبت به رژیم ایراد و پس از انجام نماز جماعت تعدادی از افراد حاضر در مسجد شروع به دادن شعارهای ضد ملی نمودند که پلیس نسبت به متفرق نمودن آنها اقدام، ولی چون تظاهرکنندگان سرسختی بیشتری از خود نشان می‌دادند، پلیس ناچاراً از باتوم و گاز اشک‌آور جهت متفرق نمودن آنها استفاده و سر انجام این تظاهرات در ساعت 1830 پایان پذیرفت و جمعیت حاضر در مسجد حدود 800 (هشتصد) الی 1000 (هزار) نفر تخمین زده شدند. ضمناً در این درگیری، حدود 20 نفر مجروح که بلافاصله 12 نفر سرپائی در بیمارستان معالجه و 8 نفر بستری، که حال دو نفر از آنها وخیم است. نتایج حاصله متعاقباً به عرض خواهد رسید.2
نصر
گوینده. آقای حقیقت
گیرنده. ولیانی
ساعت: 1925
مراتب به عرض معاونت دوم رسید. در اجرای امر موضوع به دفتر ویژه و نخست‌وزیری و مرکز فرماندهی ملی منعکس گردید. افسر نگهبان
با اخذ آخرین وضعیت مجروحین در بولتن درج نمایند. 6 /9 /57
آقای مرعشی. 11 /9
در بولتن درج گردید. جهت بهره داری به استحضار رئیس دایره عملیات می‌رسد. کندری 7 /9 /57
توضیحات سند:
1. در روز دوم آذرماه سال 1357ش، تظاهرات مردم مشهد به شدت سرکوب شد و زمانی که عده‌ای به حرم امام رضا (ع) پناه بردند، مأمورین نظامی با ورود به حرم، به سوی آنها شلیک نمودند که در اثر آن، تعدادی از مردم کشته و زخمی شدند. روزشمار تاریخ ایران. ج 2. ص 377آیت‌الله سیدعبدالله شیرازی در این رابطه اعلامیه‌ای صادر نمود که تاریخ آن «20 ذیحجه 98 – 30 /8 /57 » بود و در بخشی از آن آمده است: « ... هنوز آلام و مصیبت‌‌های روزهای اخیر سراسر کشور بالخصوص نیشابور و بیرجند و فاجعه سهمگین شیراز هیچگونه تخفیفی نیافته بود که دستگاه جبار و سفاک، دست به جنایتی بسیار بزرگ در مشهد مقدس و در جوار قبر مطهر حضرت ثامن‌الحجج (ع) و در منزل حقیر روز جمعه 16 ذیحجه‌الحرام زده و عده‌ای از مردم مسلمان و بیگناه و بی‌پناه [را] به جرم دفاع از اسلام و مکتب قرآن و حقوق مسلمانان به خون خود غلطاند... شنبه 20 ذیحجه‌الحرام برابر 30 آبان ماه ... با تیراندازی بسیاری در داخل صحن و حرم مطهر، مردم را مجروح و بعضی را بر حسب نقل بسیاری به قتل رساندند و مأمورین نظامی با چکمه‌‌های خود به داخل حرم مطهر وارد شده و با پرتاب گازهای اشک‌آور و خفه کن اطراف ضریح مقدس برخی را خفه نمودند... دنیا باید بداند جنایتی که شب سه‌شنبه صورت گرفته است از بزرگترین جنایات تاریخ به شمار می‌رود...» انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک. استان یزد. ج 5. سند شماره: 112 /1 /23 /5 /5- 5 /9 /1357
2. در گزارش نوبه‌ای اطلاعاتی شماره 9 ساواک، پیرامون این تظاهرات نوشته شد: «روز گذشته در مسجد جامع سمنان بعد از مجلس ختم، مردم در خیابانها تظاهرات و به طرف مأمورین بطری‌های آتش‌زا و سنگ و آجر پرتاب کردند که منجر به مجروح شدن 4 نفر از مأمورین گردید و با اسلحه شکاری به طرف مأمورین تیراندازی ولی خسارتی به بار نیامد. 8 نفر از تظاهرکنندگان مجروح و در بیمارستان شیر و خورشید بستری‌شدند.» انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک. کتاب هفدهم. ص 308