تاریخ سند: 3 اسفند 1356
چون ممکن است عوامل ماجراجو در خیابانهای خسروی و پهلوی و بازار رضا اجتماعاتی به راه اندازند
متن سند:
شماره: 10447/ ﻫ 1 تاریخ: 3 /12 /2536[1356]
از: سازمان اطلاعات و امنیت خراسان
به: تیمسار ریاست شهربانی خراسان
تلفنگرام
چون ممکن است عوامل ماجراجو در خیابانهای خسروی و پهلوی و بازار رضا اجتماعاتی به راه اندازند و تدارک حمله تهاجمی به هتل هایت1 و انجمنهای ایران و آمریکا2 و ایران و انگلیس را پیریزی نمایند، لذا اصلح است پیشبینیهای لازم در این مورد معمول و هرگونه اتفاقی را نیز به موقع به این سازمان منعکس نمایند.
رئیس سازمان اطلاعات و امنیت خراسان . شیخان
مراتب در ساعت 1000 به آقای امینی شهربانی خراسان تلفنگرام گردید.
گوینده . فراهانی
آقای غفوریان . بخش یک را در جریان بگذارید. 3 /12 /36
توضیحات سند:
1. این هتل پس از پیروزی انقلاب اسلامی به نام هتل بینالمللی هما تغییر نام یافت.
2. در پى سیاستهاى دولت آمریکا در گسترش نقش جهانى خود در سالهاى پس از جنگ جهانى، تشکیل سازمانهاى فرهنگى در دستور کار این دولت قرار گرفت. در روز ۹ فروردین ۱۳۲۲ نخستین مجمع عمومی انجمن ایران و آمریکا در تالار باشگاه ملی ایران به ریاست حسن اسفندیاری و با سخنرانی لوییس دریفوس، وزیرمختار آمریکا در تهران تشکیل شد.
انجمن ایران و آمریکا موسسهای بود که در سال ۱۳۰۴ به پیشنهاد حسین علاء تاسیس شد. علاء که در فاصله سالهای ۱۹۲1ـ ۱۹۲4 (1300ـ1303.ش) سفیر ایران در آمریکا بود، در دوره مأموریت خود انجمن ایران را در واشنگتن تأسیس کرد و پس از بازگشت به کشور در جریان سخنرانی پروفسور آرتور اپهام پوپ در ستایش از آثار هنری ایران که در منزل سردار اسعد بختیاری و در حضور رضاخان سردار سپه، رییسالوزراء برگزار شده بود، پیشنهاد تشکیل انجمن روابط ایران و آمریکا را مطرح کرد و بدین ترتیب این انجمن در سال ۱۳۰۴ به ریاست محمدعلی فروغی کار خود را آغاز کرد و اساسنامه آن نیز توسط کمیسیونی تهیه شد. این انجمن از سال ۱۳۰۶ تا ۱۳۲۱ غیرفعال بود و در آن سال با نام انجمن ایران و آمریکا فعالیت مجدد خود را با ریاست محتشمالسلطنه اسفندیاری و عضویت دکتر عیسی صدیق، ابوالحسن ابتهاج، علی پاشا صالح و دکتر بویس (معاون کالج آمریکایی) در هیئت مدیره از سر گرفت و آقایان سهامالسلطان بیات، حسین علاء، علیاصغر حکمت، اللهیار صالح و دکتر میلسپو نیز به عنوان مشاوران هیئت مدیره انتخاب شدند.
انجمن ایران و آمریکا در طول 50 سال فعالیت به مهمترین پایگاه فرهنگی آمریکا تبدیل شد و در دوره خود بزرگترین کانون رابطه فرهنگی بین دو کشور به شمار میآمد. این انجمن همواره از پشتیبانی دولتمردان ایرانی طرفدار آمریکا برخوردار بود و در دو دهه اول فعالیت خود دارای یک کانون فرهنگی و یک کانون آموزشی بود و به اجرای برنامههای زیر میپرداخت.
با پیروزی انقلاب در زمستان ۵۷ احساسات ضدآمریکایی روز به روز تقویت شد و در آبان ۵۸ با تسخیر سفارت آمریکا در تهران به اوج خود رسید. پس از تسخیر لانه جاسوسى آمریکا مشخص شد که انجمن فرهنگى ایران و آمریکا در بسیارى از موارد به عنوان پوشش براى فعالیتهاى سیاسى و حتى امنیتى آمریکا عمل مىکرده است. در چنین شرایطی فعالیتهای فرهنگی آمریکا در ایران عملا متوقف شد. چندی بعد «انجمن ایران و آمریکا» پس از ۳۷ سال فعالیت مستمر، به عنوان یک مرکز ضدانقلابی مغایر با فرهنگ ملت ایران شناخته شد. در دوم بهمن ماه ۵۸ به حکم دادستانی انقلاب، انجمن ایران و آمریکا برای همیشه منحل شد و به تاریخ پیوست.
(ر.ک: دیپلماسی فرهنگی آمریکا در ایران، حسامالدین آشنا، فصلنامه مطالعات تاریخی موسسه مطالعات و پژوهشهای سیاسی
اسناد لانه جاسوسی آمریکا. 11جلد، موسسه مطالعات و پژوهشهای سیاسی)
منبع:
کتاب
انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک، استان خراسان رضوی- 10 صفحه 353
