تاریخ سند: 6 آبان 1348
موضوع: اظهارات دکتر مظفر بقایی در مورد برکناری خسروانی از وزارت کشور
متن سند:
رونوشت گزارش خبری شماره 30964 /20ﻫ 2- 6 /8 /48 منبع همکار دربندی
موضوع: اظهارات دکتر مظفر بقایی در مورد برکناری خسروانی از وزارت کشور
دکتر مظفر بقایی1 در مورد برکناری خسروانی از وزارت کشور اظهار داشت به قرار اطلاع خسروانی دستوری صادر میکند و میگوید امر اعلیحضرت است و مورد تصویب انجمن شهر نیز قرار میگیرد و این موضوع مربوط به تعریض جاده پهلوی بوده بعد مالکین اطراف جاده پهلوی موضوع را به عرض شاهنشاه میرسانند معظمله از شهردار جریان را سوال مینمایند ایشان به عرض میرساند که طبق اوامر اعلیحضرت به تصویب انجمن شهر رسیده است و از طرفی خسروانی مبلغ 15 میلیون تومان از مالکین مزبور پول گرفته و چون سهم مقامات بالا را تقدیم نکرد مورد غضب قرار میگیرد البته این یکی از علل برکناری خسروانی میباشد.
نظریه رهبر عملیات:
1- هرگونه اقدام مستقیم پیرامون مفاد خبر باعث شناخته شدن منبع خواهد گردید.
2- باتوجه به دسترسی منبع به هدف احتمال فوق مطرح گردیده است.
نظریه 20ﻫ 2: نظریه رهبر عملیات مورد تایید است امجدیه
رونوشت برابر اصل است. اصل در 124711 میباشد.
جهت استحضار به ریاست بخش 327 ارسال میگردد. از طرف رئیس بخش 312- عطارپور
ضمیمه سابقه- 8 /8 /48
آقای شاکرینژاد- 8 /8 /48
در پرونده 43068 عطاءاله خسروانی بایگانی شود- 8 /8 /48
در ساعت 10:15 روز 7 /8 /48 به بخش 327 واصل گردید.
توضیحات سند:
. مظفر بقایی کرمانی، فرزند میرزا شهابالدوله در سال 1287 ﻫ ش در کرمان متولد شد. نامبرده جزو اولین دستهی محصلینی بود که در زمان رضاشاه برای تحصیل به اروپا اعزام شد و در دانشگاه سوربن پاریس در رشتهی فلسفه و آموزش و پرورش کودک تحصیل کرده و به ادعای خودش مدرک دکتری گرفت، اما در کتاب « ایران و تاریخ» نوشتهی بهرام افراسیابی در صفحهی 126 چنین ذکر شده است: «مظفر بقائی برای تحصیلات به فرانسه رفته بود و به علت عیاشی و ولگردی موفق به درس خواندن نگشته و بدون گرفتن عنوان از فرانسه باز میگردد. اولین دغلکاری او این بود که برای خودش عنوان دکتری جعل کرده بود...»
بقایی از سال 1324 وارد فعالیتهای سیاسی شد و در تشکیل حزب دموکرات ایران با قوامالسلطنه همکاری میکرد. وی در دانشگاه تهران نیز اشتغال داشت و برای اولین بار در سال 1326 به عنوان نمایندهی شهر کرمان به مجلس شورای ملی راه یافت.
بقایی در جنبش ملیگرایی ایران چهرهای شاخص بود و از طریق روزنامهاش (شاهد) خط مشی سیاسی خود را ادامه داد. وی با تأسیس حزب زحمتکشان به عقاید سیاسی خود تشکل بخشید و از جمله سیاستمدارانی بود که با اعمال سیاستهای منافقانه آسیبهای فراوانی به کشور وارد کرد؛ همدستی او ـ البته به طور مخفیانه و غیرمحسوس ـ با کودتاچیان 28مرداد32 و مخالفتهایش با دکتر مصدق از آن جمله است. او در یک دادگاه مسخرهی شاهساخته در محاکمات بدوی محکوم شد، اما دادگاه تجدیدنظر پس از خوشرقصیهای بقایی او را تبرئه کرد. بقایی پس از پیروزی انقلاب اسلامی ظاهراً ادعای طرفداری از انقلاب را داشت، اما انتشار وصیتنامهی سیاسی او مطالب را به گونهی دیگری نشان میداد. وی در سال 1359 دستگیر شد و با سپردن تعهد به این که از کشور خارج نشود آزاد شد، ولی در شهریور همان سال سفری به آمریکا انجام داد. بقایی در فروردین ماه سال 66 پس از بازگشت از آمریکا، در کرمان دستگیر شد.
به گزارش خبرگزاری جمهوری اسلامی در همان تاریخ در بازرسی از منزل وی مقادیر زیادی اسناد مربوط به حزب زحمتکشان و اشیاء و نشریات غیرمشروع به دست آمد. سرانجام بقایی در آبان ماه 1366 در بیمارستان مهر تهران درگذشت.
زندگینامهی سیاسی دکتر مظفر بقایی کرمانی، حسین آبادیان، تهران، مؤسسهی مطالعات و پژوهشهای سیاسی، 1380
منبع:
کتاب
عطاءالله خسروانی به روایت اسناد ساواک صفحه 409
